ثبت علامت تجاری نحوه ثبت و بیان چند نکته

«علامت یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.»

در قوانین ایران، ثبت علامت تجاری الزامی نیست مگر این که از سوی مراجع صلاحیتدار الزامی شناخته شده باشد مثل ثبت علامت مربوط به کالاهای دارویی و بهداشتی.

درخواست ثبت علامت تجاری شرایط و ضوابط خاصی دارد. متقاضی مکلف است درخواست خود را به همراه منضمات آن به واحد ثبتی تقدیم کند و هزینه آن را نیز بپردازد.

ثبت علامت تجاری از طریق اداره مالکیت صنعتی  صورت می گیرد (وهم اکنون ۱۳۹۷ در اداره ثبت اسناد و املاک واقع در ضلع شمالی پارک شهر خیابان فیاض بخش انجام می شود) ثبت علامت مستلزم تسلیم اظهارنامه به اداره کل مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می باشد. این کار توسط متقاضی ثبت یا نماینده قانونی (اعم از وکیل دادگستری یا وکیل رسمی) به صورت اینترنتی صورت می گیرد. مهلت اعتراض برای هر ذینفع ظرف ۳۰ روز از انتشار آگهی در اداره مالکیت صنعتی می باشد. همچنین، ثبت علامت و ارائه گواهینامه ثبت به متقاضی نیز در صلاحیت اداره مالکیت صنعتی است (ماده ۳۹ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶)

نکته: در خصوص مناطق آزاد تجاری و صنعتی، قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی مصوب ۱۳۷۲مرجع خاصی را برای ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی و معنوی در این مناطق تعیین کرد. مطابق قانون مذکور، مرجعی غیر از اداره کل مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور برای ثبت حقوق مالکیت صنعتی تعیین شده و به طور مستقل عمل میکند و به طور کلی مجزا و متفاوت از اداره مالکیت صنعتی است.

علامت باید حاوی نکات زیر باشد: ۱-اسم، شماره ملی، کدپستی و تابعیت متقاضی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و لزوم هر شناسه دیگر آن الزامی است. (بند ۱ ماده ۱۰۸ آیین نامه قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرحهای صنعتی)

علامت در موارد زیر قابل ثبت نیست:

الف- نتواند کالاها یا خدمات یک موسسه را از کالاها و خدمات موسسه دیگر متمایز سازد

ب- خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.

ج- مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آن گمراه کند.

د- عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان های مملکتی یا نام یانام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین المللی تاسیس شده اند،بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد مگر آن که توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذیربط اجازه استفاده از آن صادر شود.

ه- عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.

و- عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آنکه عرفان میان استفاده از علامت و مالکیت علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.

ز-عین علامتی باشد که قبلا به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

ماده ۵۱ قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی: «در صورتی که محل اقامت متقاضی یا مرکز اصلی تجارت وی خارج از ایران باشد وکیل قانونی او که مقیم و شاغل در ایران است می تواند به نمایندگی از او اقدامات لازم را انجام دهد.» به نظر می رسد که با توجه به این ماده، امکان ثبت علامت برای متقاضی خارجی نیز وجود دارد.

در بندهای الف و ب ماده ۳ قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی از قید “قابل رویت” استفاده شده است. این در حالی است که در قوانین بسیاری از کشورها از جمله انگلیس و فرانسه به جای قید مذکور “قابلیت ارائه به صورت گرافیکی”آورده شده است. در این خصوص می‌توان بحث‌هایی را مطرح نمود که در این مقال نمی گنجد؛ صرفا جهت اطلاع اجمالاً بیان گردید.

مطابق ماده ۱۰۹ آیین نامه قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی برای ثبت هر علامت باید از اظهارنامه جداگانه استفاده شود. استفاده از یک اظهارنامه برای ثبت یک علامت جهت کالاها و خدمات مندرج در یک یا چند طبقه بلامانع است.

مدارکی که باید به ضمیمه اظهارنامه تسلیم شوند در ماده ۱۱۱ آیین نامه قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی گفته شده است.

تنظیم و تسلیم اظهارنامه ثبت علامت به صورت اینترنتی بوده و نتیجه از همین طریق اینترنتی به متقاضی ثبت علامت اعلام می گردد. بررسی شکلی (و نیز تطبیق طبقه یا طبقات اعلامی با طبقه بندی بین المللی) اظهارنامه ظرف سی روز از تاریخ وصول اظهارنامه صورت می گیرد.

در رسیدگی ماهوی، مسئول رسیدگی به مندرجات اظهارنامه، بامراجعه به سوابق ثبتی، علامت مورد تقاضا را از حیث اینکه قبلا به نام شخص دیگری به ثبت رسیده است و یا اینکه علامت مزبور با علامت ثبت شده قبلی از جهت تلفظ یا کیفیت دیگر داشته باشد و یا مشمول هر یک از موارد مذکور باشد بررسی می کند. در صورت احراز هر یک از موارد فوق، مرجع ثبت تصمیم به رد علامت گرفته و علت یا علل رد تقاضا را به طور مستقل به تقاضا کننده اعلام می‌کند.

در صورتی که متقاضی ظرف سی روز پس از دریافت ابلاغ، هزینه انتشار آگهی را پرداخت نکند اظهارنامه کان لم یکن تلقی خواهد شد.

اگر اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که شرایط مندرج در قانون (قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی) رعایت شده و علامت را ثبت کرده آگهی مربوط به ثبت آن را منتشر و گواهینامه ثبت را به نام متقاضی صادر خواهد کرد.

در ماده ۱۲۶ آیین نامه قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی گفته شده است که:  پس از انتشار آگهی ثبت علامت موضوع ماده ۱۲۰ آیین نامه و تحویل نسخه منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی توسط متقاضی به مرجع ثبت ظرف سی روز از تاریخ انتشار، در صورتی که مرجع ثبت تشخیص دهد شرایط مندرج در قانون و آیین نامه رعایت شده و نسبت به تقاضای ثبت علامت نیز اعتراض نشده یا اعتراض رد شده است علامت را پس از پرداخت هزینه های مربوط در دفتر ثبت علامت ثبت می‌کند.

متقاضی باید ظرف مدت ۳۰ روز پس از اعلام کتبی مرجع ثبت مبنی بر تایید نهایی علامت نسبت به پرداخت هزینه های ثبت علامت و انتشار آگهی موضوع ماده ۱۲۹ آیین نامه اقدام کند.

پس از ثبت علامت و انتشار آگهی آن و تحویل نسخه منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی، گواهینامه ای بر طبق فرمی که مرجع ثبت تعیین کرده است و حاوی موارد مذکور در بندهای ۱ و ۳ الی ۷ ماده ۱۲۸ آیین نامه و همچنین مدت اعتبار علامت ثبت شده و تاریخ انقضای آن باشد، پس از امضا و مهر رئیس اداره ثبت علائم تجاری به مالک علامت یا نماینده قانونی او تسلیم می‌شود (ماده ۱۳۰ آیین نامه)

در خصوص اعتراض به ثبت علامت و رویه عملی محاکم، در قسمت دوم این نوشتار در سایت وکیل سرا با ذکر برخی پرونده‌های قضایی سخن گفته ایم.

وکیل سرا؛

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

کارشناس ارشد حقوق مالکیت فکری- وکیل پرونده های ثبتی

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز