بهترین وکیل جرایم و کلاهبرداری اینترنتی و رایانه ای

بهترین وکیل جرایم و کلاهبرداری اینترنتی و رایانه ای

در قانون جرایم رایانه ای از اصطلاح “کلاهبرداری مرتبط با رایانه” صحبت شده است  که خود، زیر مجموعه “جرایم قابل ارتکاب در فضای مجازی” است. در هیچ کدام از دو قانون مربوط، یعنی قانون تجارت الکترونیکی و نیز قانون جرایم رایانه ای تعریفی از جرم کلاهبرداری رایانه ای به عمل نیامده بلکه تنها  برخی از مصادیق و شیوه‌های ارتکاب جرم  بیان گردیده است. با توجه به ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، کلاهبرداری رایانه ای را می توان اینگونه تعریف کرد: «تحصیل غیر مجاز مال، منفعت، خدمات و امتیازات مالی متعلق به غیر، از طریق سیستم های کامپیوتری و مخابراتی»

کلاهبرداری رایانه ای جزو جرایم مقید به نتیجه است؛ یعنی توسل به وسایل متقلبانه و اغفال طرف باید منجر به بردن مال گردد. بنابراین صرف توسل به وسایل متقلبانه، بدون اینکه متهم مالی را تحصیل کند برای انتساب اتهام جرم کلاهبرداری رایانه ای به متهم کافی نیست. گرچه در ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، بردن مال غیر صراحتا گفته نشده است اما با توجه به قسمت دوم ماده «… علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از پنجاه میلیون ریال تا دویست و پنجاه میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.» به طور ضمنی به بردن مال غیر اشاره شده است.

این جرم برخلاف سرقت رایانه ای، مرتکب داده رایانه ای را نمی رباید بلکه اقدام به تحصیل مال، منفعت یا امتیاز می نماید. به بیان دیگر، چنانچه مرتکب از طریق جرایم رایانه ای، مال یا منفعتی را به دست آورد، رفتار او کلاهبرداری رایانه ای و چنانچه داده رایانه ای را به دست آورد، سرقت رایانه ای محسوب می شود.

با توجه به رای وحدت رویه شماره ۷۲۹مورخ ۱/۱۲/۱۳۹۱ از نظر صلاحیت، دادگاه حوزه ای که بزه دیده در آن اقدام به افتتاح حساب نموده است، صالح به رسیدگی است. برای مثال، در فرضی که حساب بانکی شخص در شهر الف هک شده و مبالغ به حساب شخص دیگری در شهر «ب» واریز شود دادگاه محل مبدا انتقال وجه (نه محل مقصد) صالح به رسیدگی می باشد. (برخلاف کلاهبرداری عادی)

هشدار عدم افشای کدهای ارسالی به تلفن همراه یا ثابت

اگر بدون درخواست شما، برایتان کد تائید به صورت پیامک ارسال شده و بلافاصله شخصی با شما تماس بگیرد و با این بهانه که کد تائید متعلق به وی می باشد اما عنوان می دارد که اشتباها برای شما ارسال گردیده و از شما بخواهد که کد ارسالی را برای آن شخص بفرستید یا بخوانید، قطعا و یقینا، قصد دسترسی به یکی از اپلیکیشن های موبایل شما را دارد. بنابراین، هرگز کدهای ارسالی به تلفن (ثابت یا همراه) یا ایمیل خود را برای کسی بازگو نکنید.

همچنین در صورتی که از شماره هایی نظیر ۴۴۷۵۳۸۲۱۱۰۹۰+ یا شماره هایی از این قبیل، با شما تماس گرفته شد و اعلام برنده شدن در قرعه کشی خوش حسابی همراه اول یا موارد مشابه به شما داده شد و در ادامه از شما بخواهند که کد ارسال شده را برای ما بخوانید، مراقب باشید و هرگز چنین کاری نکنید. یک توصیه دیگر هم اینکه به هیچ عنوان وارد سایت ها یا لینک های ناشناس ارسالی نشوید؛ حتما مراقب کلاهبرداری هایی از این دست باشید.

برخی نمونه های کلاهبرداری رایانه ای

فیشینگ از طریق تلفن

گاهی پیامکی می آید که ادعا میکند از طرف بانک است و از مشتری بانک می‌خواهد با توجه به مشکلی که برای حساب های آنها به وجود آمده، با یک شماره تماس بگیرد. به محض اینکه مشتری با این شماره تلفن تماس بگیرد دستوراتی به مشتری داده می شود تا شماره حساب و رمز خود را وارد کند.

فروش کالای تقلبی

با توسعه و فراگیر شدن اینترنت، خرید و فروش اینترنتی هم رواج بسیاری یافته است. برخی از این سایت ها با فروش اجناس تقلبی به جای اجناس اصلی کلاهبرداری می‌کنند.

کلاهبرداری به بهانه فروش وسایل دست دوم

این روش کلاهبرداری به این صورت است که یک سایت با ظاهر فریبنده طراحی می‌شود و عکس تعداد زیادی از وسایل دست دوم با قیمتهای بسیار پایین در آن قرار داده می شود. کلاهبردار از خریدار می خواهد که برای انجام معامله ابتدا مبلغ را کارت به کارت کند تا جنس برایش ارسال شود. خریدار اینترنتی گول می خورد و زمانی که مبلغ را واریز میکند خبری از ارسال کالا نیست. تلفن فروشنده هم پاسخگو نیست یا صرفاً وعده های دروغین است. اکثرا هم دسترسی به فروشنده نیست.

شبیه سازی پروفایل

شبیه سازی پروفایل صفحات اجتماعی شیوه‌ای است که در آن با استفاده از اطلاعات و عکسهای محافظت نشده کاربر، اکانتی جدید با نام و مشخصاتی بسیار شبیه به کاربر ساخته می شود. کلاهبردارها با این روش و استفاده از پروفایل جعلی، برای  تعدادی از آشنایان آن کاربر درخواست (ریکوئست) دوستی ارسال می‌کنند. کاربر قربانی به تصور اینکه فرستنده تقاضای دوستی (فرد ریکوئست دهنده) را میشناسد درخواستش را قبول میکند (ریکوئست را اکسپت می کند.) این پروفایل جعلی روشی برای سوء استفاده از اطلاعات کاربر خواهد بود. وکیل ارشاد و امنیت اخلاقی ناحیه ۳۸

سایت های خرید و فروش آنلاین

بیشتر سایت های فروش آنلاین روش‌های سختگیرانه ای برای اطمینان یافتن مشتریانشان از این که فریب نخورده‌اند  استفاده می کنند. با وجود این، کلاهبرداران تلاش می‌کنند افراد را به معامله خارج از سایتهای حراجی هل بدهند. کلاهبرداران ادعا می کنند که برنده حراجی که شما با آن معامله کرده اید خارج از سایت است و اقلامی را برای فروش به شما پیشنهاد می دهند. در نهایت، پس از واریز پول، شما تازه متوجه می شوید که چه کلاهی بر سرتان رفته است.

کلاهبرداری با وعده ازدواج، کلاهبرداری از جویندگان کار، کلاهبرداری از طریق برنده اعلام کردن مشترکان همراه اول، کلاهبرداری از طریق ترفندهای افزایش شارژ موبایل، هک کردن حساب های کاربری، استفاده از حساب های کاربری، کلاهبرداری از طریق ترغیب قربانی و کشاندن او پای دستگاه ای تی ام و در نهایت خالی کردن حساب بانکی فرد و … .

روش های کلاهبرداری اینترنتی همواره در حال تغییر و پیشرفته تر شدن است. البته اندکی هوشیاری و رعایت مسائل امنیتی رایانه، موبایل، رمز حساب بانکی و مشخصات فردی تا حدود بسیار زیادی می تواند مانع کلاهبرداری و موفقیت کلاهبرداران شود.

نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه در خصوص دسترسی غیرمجاز به کیف پول ارز دیجیتال و انتقال رمز ارز

۱۱/ ۰۹/ ۱۴۰۲

۶۷۹/ ۱۴۰۲/ ۷

شماره پرونده: ۶۷۹- ۱/ ۱۸۶- ۱۴۰۲ک

استعلام:

چنانچه شخصی با دسترسی غیر مجاز به کیف الکترونیک اشخاص، اقدام به تحصیل ارزهای الکترونیک نماید، آیا این اقدام (با فرض وجود سایر شرایط قانونی)  مشمول عنوان کلاهبرداری مرتبط با رایانه می‌گردد؟ به عبارت دیگر آیا ارزهای الکترونیک وجه،  مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی تلقی می‌گردد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، با توجه به تکلیف دادگاه به صدور حکم به رد مال، آیا دادگاه بایستی حکم به استرداد ارزهای الکترونیک تحصیلی از مالباخته صادر نماید یا معادل ریالی آن؟ چنانچه نظر بر معادل ریالی است، قیمت چه زمانی ملاک استرداد می‌باشد؟ (زمان خرید، تحصیل یا رد) و چنانچه نظر بر استرداد ارزهای الکترونیک باشد با توجه به وضعیت مبهم چنین معاملاتی نحوه وصول آن از محکوم علیه به چه شکل می‌باشد؟

پاسخ:

اولاً، ملاک تحقق بزه موضوع ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵- الحاقی ۵/ ۳/ ۱۳۸۸ ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۸ این است که وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات با استفاده غیر مجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و یا ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد، متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه‌ها تحصیل گردد،  وگرنه اگر کسی بدون ارتکاب چنین اعمالی ولی با استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی موجب فریب فرد یا افرادی گردد و مالی از آنان تحصیل نماید، موضوع از مصادیق کلاهبرداری ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتش و اختلاس و کلاهبرداری خواهد بود. به عنوان مثال چنانچه فردی با استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی به قصد فریب یا امیدوار کردن به امر واهی، افراد شرکت کننده در قرعه کشی واهی را فریب دهد و از این طریق، وجوه آنها را تصاحب کند، موضوع از مصادیق بزه ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری خواهد بود. بنا به مراتب فوق و با لحاظ آنکه ارزهای الکترونیک واجد ارزش عرفی بوده و مال تلقی می‌شود، رفتار ارتکابی با تحقق شرایط حسب مورد می‌تواند از مصادیق ماده ۷۴۱ فوق الاشعار و یا ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری تلقی شود.مشاوره با بهترین وکیل طلاق، مهریه و خانواده در تهران

ثانیاً، با عنایت به مقررات مربوط از جمله ماده ۳۱۲ قانون مدنی و ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی (  ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۸)، معادل آنچه از کیف پول الکترونیکی برده شده است، باید به مالباخته مسترد شود؛ از آنجا که مال موضوع سوال، مثلی تلقی می‌شود، دادگاه باید حکم به پرداخت ارز دیجیتال صادر کند و در صورت امتناع، با عنایت به اینکه معامله ارزهای دیجیتال بر اساس مقررات بانک مرکزی و تصویب‌نامه شماره ۵۸۱۴۴/ت ۵۵۶۳۷ ه مورخ ۶/ ۵/ ۱۳۹۸ هیئت وزیران در مبادلات داخلی رسمیت ندارد، لذا توقیف و فروش آن به وسیله اجرای احکام ممکن نیست. بنابراین، در حکم مالی است که به آن دسترسی نیست و با توجه به ملاک ماده ۴۶ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ قیمت آن به تراضی طرفین و، در صورت عدم تراضی، بهای آن به قیمت یوم الادا به وسیله کارشناس و خبره محاسبه و از محکوم علیه وصول و به محکوم له پرداخت می‌شود.

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز