طلاق توافقی(گواهی عدم امکان سازش) در قیاس با طلاق یکطرفه کم هزینه تر است و سریع تر از طلاق یکطرفه، چه از طرف زوج و چه از طرف زوجه، به انجام میرسد.
یکی از حالات طلاق توافقی(دادخواست گواهی عدم امکان سازش) بدین صورت است: زوجین که تصمیم قطعی بر طلاق دارند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، تقاضای خود(دادخواست گواهی عدم امکان سازش) را ثبت می کنند. مدارک لازم هم شامل اصل عقدنامه( سند ازدواج)، اصل کارت ملی و اصل شناسنامۀ زوجین میباشد. پس از ثبت دادخواست طلاق توافقی، معمولا بعد از یک الی ۵ روز کاری، پیامک تعیین شعبۀ دادگاه رسیدگی کننده و شماره پرونده و سایر اطلاعات برای ایشان ارسال خواهد شد. رویۀ شعبات دادگاههای خانواده در حال حاضر اینگونه است که زوجین میتوانند با مراجعه به شعبهای که از قبل مشخص شده است ادامۀ روند رسیدگی را پیگیری کنند. البته در صورتی که زوجین تمایل به گرفتن وکیل دادگستری داشته باشند، میتوانند با مراجعه به دفتر وکیل دادگستری، به وی وکالت دهند که در این صورت، ثبت و پیگیری پرونده از ابتدا تا انتها از طریق وکیل انجام خواهد شد.
گاهی پیش می آید که زوج تمایلی به حضور در دادگاه ندارد؛ در این صورت و، نیز به طور کلی، در صورت توافق ، وکالتی از طرف زوج به زوجه داده میشود که به موجب آن، زوجه میتواند با مراجعه به وکیل دادگستری نسبت به تنظیم دادخواست طلاق (گواهی عدم امکان سازش) اقدام نماید و نهایتا طلاق بگیرد. این وکالت که به وکالت در طلاق معروف است معمولا بعد از عقد ازدواج و در دفترخانۀ اسناد رسمی(با دفترخانۀ ازدواج و طلاق متفاوت است) صورت میگیرد و حضور زوج برای تنظیم این وکالت ضروری است گرچه حضور زوجه الزامی نیست و صرفا مشخصات هویتی زوجه جهت درج در وکالتنامه کفایت میکند. وکالت در طلاق میتواند به شخصی غیر از زوجه نیز داده شود، که البته مرسوم نیست و اکثر وکالتهای طلاق از طرف زوج به زوجه داده میشود.
زوجه با داشتن این وکالت میتواند به وکیل دادگستری مراجعه کند و از طرف همسرش به وکیل دادگستری جهت اقدام به طلاق توافقی (طرح دعوی درخواست گواهی عدم امکان سازش) وکالت دهد. البته وکالتی که زوجه به وکیل دادگستری میدهد از طرف همسرش است یعنی وکالتنامه را از طرف همسرش امضا خواهد کرد. در این صورت، حضور خود زوجه جهت اقدامات بعدی و در دادگاه لازم است. در صورتی که زوجه بخواهد برای خودش نیز وکیل دادگستری اختیار کند میتواند وکالتنامۀ جداگانهای بدین منظور با وکیل دادگستری تنظیم کند. در این صورت است که حضور زوجه نیز برای اقدام در خصوص طلاق ضروری نخواهد بود. ذکر این نکته لازم است که وکیلی که از طرف مرد(یعنی زوج) وکالت را به عهده گرفته باشد نمیتواند وکیل زوجه هم باشد و لازم است که وکیل دیگری نیز جهت وکالت از طرف زوجه حضور داشته باشد .
با مراجعه به دادگاه، ابتدائا هزینۀ واحد مشاوره میبایست از طریق فیش بانکی واریز و اصل فیش واریزی تقدیم شعبه رسیدگی کننده شود. سپس دادگاه با ارجاع زوجین به واحد مشاوره و داوری و اخذ نظر واحد مشاوره، که معمولا در همان مجتمع قضایی مستقر هستند، شعبۀ رسیدگی کننده مطابق آنچه در برگۀ مشاوره قید گردیده است گواهی عدم امکان سازش صادر میکند. شایان ذکر است که واحد مشاوره با حضور زوجین یا وکلای ایشان، در خصوص حضانت فرزند مشترک، مهریه، نفقه، اجرتالمثل، استرداد جهیزیه و سایر حقوق مالی زوجه و توافقات احتمالی زوجین، مطابق آنچه زوجین یا وکلای ایشان تعیین و اعلام میدارند برگۀ مشاوره را تکمیل خواهند کرد. در نهایت، دادگاه با تشکیل جلسه، گواهی عدم امکان سازش صادر خواهد کرد. این گواهی، سه ماه اعتبار دارد و طی این سه ماه زوجین میبایست با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق، نسبت به اجرای صیغۀ طلاق و ثبت آن اقدام کنند.
شایان ذکر است وکالتنامهای که زوج به زوجه میدهد (وکالت در طلاق) باید بلاعزل بوده وحق توکیل نیز داده شده باشد. همچنین، اختیاراتی که به زوجه داده میشود بهگونهای باشد که در ادامۀ کار، ایجاد اشکال نکند. مثلا اختیار ارجاع به مشاوره و داوری، قبول مابذل، اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی، مراجعه به دفترخانۀ رسمی طلاق و اجرای صیغۀ طلاق با حق توکیل به سردفتر طلاق و امضای دفتر طلاق و اخذ مدارک لازم. این موارد از مهمترین مواردی است که مورد توجه دادگاه قرار میگیرد. البته سایر موارد به گونهای است که معمولا در وکالتنامههای طلاق قید میشود و مطلب قابل ذکری ندارد. گرچه بهتر است برای جلوگیری از تضییع حق و سردرگمی و گرفتاریهای بعدی، از مشاورۀ وکیل دادگستری در این خصوص بهره بگیرید.
اضافه میگردد در صورتی که زوجه مدعی باشد که باکره است، دادگاه با معرفی وی به یکی از مراکز پزشکی قانونی و، در صورت تأیید صحت ادعای زوجه، این مطلب را در دادنامۀ صادره لحاظ خواهد کرد.
در زمان اجرای صیغۀ طلاق و ثبت در دفترخانۀ رسمی طلاق، گواهی عدم بارداری از یکی از آزمایشگاهها یا کلینیک های پزشکی باید اخذ و به انضمام دادنامه، عقدنامه و مدارک دیگر تحویل دفترخانۀ طلاق گردد.
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در امور خانواده، طلاق، مهریه، نفقه،حضانت و قراردادها- مدیر وکیل سرا و مؤسسه حقوقی فریاد دادپویان (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز)
