وکالت در طلاق

وکالت در طلاق؛ خوب یا بد
وکالت در طلاق، که برخی به اشتباه آن را حق طلاق می گویند، سندی رسمی است که در دفترخانه ی اسناد رسمی، توسط شوهر (زوج) امضا و به همسرش (زوجه) داده می شود. این وکالتنامه اگر به صورت کامل و با اختیارات لازم جهت اجرای صیغه ی طلاق تنظیم شود، برای درخواست طلاق از طرف زن (زوجه) می تواند مورد استفاده قرار گیرد بدون اینکه نیازی به حضور شوهر در هیچ یک از مراحل انجام کار و روند پرونده طلاق باشد. حتی گاهی مرد زمانی از طلاق باخبر می شود که گواهی عدم امکان سازش (طلاق) صادر و ثبت شده و هیچ راه اعتراضی نیز وجود ندارد.
در وکالتنامه های ی طلاق چند نکته ی مهم وجود دارد که دادگاههای خانواده معمولا به آن توجه می کنند. (ملاحظه یک نمونه وکالتنامه طلاق) اینکه وکالت به صورت بلاعزل است یا نه؛ وکیل (زوجه) اختیار توکیل دارد یا نه؛ اینکه آیا اختیار قبول مابذل (مهریه، نفقه، اجرت المثل و…) در وکالتنامه وجود دارد یا خیر. اینکه اختیار اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی به وکیل داده شده است یا نه. اگر اختیار اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی به وکیل داده شده باشد، با اعمال این حق، پس از صدور گواهی عدم امکان سازش (دادنامه طلاق)، زن می تواند به دفترخانه ی طلاق مراجعه و طلاق را ثبت کند. اگر اختیار اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی در وکالتنامه قید نشده باشد، می بایست صبر کرد تا مهلت اعتراض (۲۰ روز) سپری گردد و سپس دادگاه گواهی قطعیت حکم را صادر تا بتوان طلاق را در دفترخانه ثبت نمود.
برای اینکه زن بتواند از وکالتنامه ی طلاق استفاده کند، می بایست الزاما از طرف همسرش اقدام به گرفتن وکیل دادگستری نماید و بدون حضور وکیل، امکان اعمال این وکالتنامه وجود نخواهد داشت. اما وکیل اختیار کردن برای خود زن، الزامی نیست، مگر اینکه زن نیز نخواهد در روند پرونده حضور داشته باشد گرچه حضور زن جهت آزمایش گواهی عدم بارداری ضروری است. بنابراین، حداقل یک وکیل پایه یک دادگستری برای انجام این کار ضرورت دارد. البته برای ثبت طلاق، زن می تواند با همان وکالتنامه به تنهایی به یکی از دفترخانه های طلاق مراجعه و اقدام به ثبت صیغه طلاق کند.
در عقدنامه ها نیز شروط دوازده گانه ای تحت عنوان شروط ضمن عقد درج گردیده است که در صورت اثبات آن توسط زن (زوجه) و احراز آن توسط دادگاه، زن می تواند طلاق بگیرد. گرچه در اینجا نیز، در واقع، به زن وکالت در طلاق داده شده است اما با توجه به اینکه برای اعمال این وکالت، اثبات حداقل یکی از موارد مندرج در عقدنامه (قباله ازدواج یا سند نکاحیه) ضرورت دارد، لذا نیاز به رسیدگی قضایی دارد و زمانبر و دشوار است. برخلاف وکالت در طلاق که در دفتر اسناد رسمی تنظیم می شود و در زمان اندکی (در دادگاههای خانواده تهران، معمولا حتی کمتر از یک هفته) منتج به صدور حکم طلاق (گواهی عدم امکان سازش) می شود.
اگر وکالت در طلاق به گونه ای باشد که زن اختیار آن را داشته باشد که مهریه را به هر میزان که بخواهد بذل کند، یعنی مثلا کل مهریه را بذل کند یا بخشی از آن را، در این صورت، می تواند هم طلاق بگیرد و هم بعد از طلاق، اقدام به گرفتن مهریه کند. بنابراین، مشخص شدن این مطلب در وکالتنامه مهم است. اگر توافق زوجین بر این باشد که کل مهریه بذل شود، بهتر است که بذل مهریه و سایر حقوق مالی، ضمن تنظیم اقرارنامه رسمی در دفتر اسناد رسمی صورت گیرد تا بعدا ایجاد اختلاف و مشکل نکند.
وکالت در طلاق معمولا به منظور طلاق توافقی تنظیم و توسط شوهر به زن داده می شود. هماتنطور که از نام آن مشخص است، یعنی طلاق توافقی، لذا می بایست بر سر موضوعاتی مثل مهریه، نفقه، اجرت المثل، جهیزیه، حضانت فرزند و در مواردی، شکایتهای قبلی و مطروحه زوجین علیه یکدیگر توافق صورت گرفته باشد.
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
عضو کانون وکلای دادگستری مرکز