مطالبی در خصوص صلاحیت دادگاه خانواده

در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه میتواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوی کند  مگر در موردی که خواسته، مطالبه مهریه غیر منقول باشد (ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۲) مثلا اگر مهریه در عقدنامه، یک دستگاه آپارتمان دارای سند رسمی یا یک قطعه زمین قولنامه ای باشد، زن برای مطالبه مهریه خود می بایست به دادگاه محل وقوع ملک مراجعه نماید.

هرگاه زوجین دعاوی موضوع صلاحیت دادگاه خانواده را علیه یکدیگر در حوزه های قضایی متعدد مطرح کرده باشند، دادگاهی که دادخواست مقدم به آن داده شده است صلاحیت رسیدگی را دارد؛ چنانچه دو یا چند دادخواست در یک روز تسلیم شده باشد، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوای زوجه را دارد به کلیه دعاوی رسیدگی می کند (ماده ۱۳ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۲)؛ مثلا اگر زن و شوهری که در تهران زندگی می کنند، زن بعد از ترک منزل، به هر دلیلی، برای مطالبه مهریه از کرج اقدام کند و شوهر متعاقبا، از دادگاه خانواده دو تهران دادخواست الزام به تمکین مطرح نماید، اگر شعبه رسیدگی کننده تهران تهران متوجه دادخواست اول (مطالبه مهریه) شود قرار عدم صلاحیت صادر خواهد کرد و زوج (مرد) می بایست دادخواست تمکین را در دادگاه کرج مطرح نماید.

هرگاه یکی از زوجین مقیم خارج از کشور باشد، دادگاه محل اقامت طرفی که در ایران اقامت دارد برای رسیدگی صالح است. اگر زوجین مقیم خارج از کشور باشند ولی یکی از آنان در ایران سکونت موقت داشته باشد، دادگاه محل سکونت موقت زوجه برای رسیدگی صالح است. هرگاه هیچ یک از زوجین در ایران سکونت نداشته باشند، دادگاه شهرستان تهران صلاحیت رسیدگی را دارد مگر آنکه زوجین برای اقامه دعوی در محل دیگر توافق کنند (ماده ۱۴ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۲)

هرگاه ایرانیان مقیم خارج از کشور، امور و دعاوی خانوادگی خود را در محاکم و مراجع صلاحیتدار محل اقامت خویش مطرح کنند، احکام این محاکم یا مراجع در ایران اجرا نمی‌شود مگر آنکه دادگاه صلاحیت دار ایرانی این احکام را بررسی و حکم تنفیذی صادر کند (ماده ۱۵ قانون حمایت خانواده)

ثبت طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور در کنسولگری های جمهوری اسلامی ایران به درخواست کتبی زوجین، یا زوج با ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق توسط اشخاص صلاحیت دار که با پیشنهاد وزارت امور خارجه و تصویب رئیس قوه قضاییه به کنسولگری ها معرفی می شوند امکان پذیر است. ثبت طلاق رجعی منوط به انقضای عده است. در طلاق بائن نیز زوجه میتواند طلاق خود را با درخواست کتبی و ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق توسط اشخاص صلاحیت دار فوق در کنسولگری ثبت کند. در مواردی که طلاق به درخواست زوج ثبت می شود، زوجه میتواند با رعایت این قانون برای مطالبه حقوق قانونی خود به دادگاه های ایران مراجعه نماید (تبصره ماده ۱۵ قانون حمایت خانواده)

* برای مطالعه در خصوص ثبت طلاق ایرانیان خارج از کشور، مراجعه شود به: “نکته هایی در خصوص تنفیذ طلاق خارجی“ در سایت وکیلسرا

وکیل سرا؛

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

وکیل خانواده، دعاوی حقوقی و کیفری

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز