انتخاب مدیر عامل در شرکتهای سهامی-بخش دوم
در مجامعی که سهامداران احتمال جمع دو سمت ( یعنی رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل ) را در یک نفر می دهند، میتوانند در زمان انتخاب اعضای هیئت مدیره، امکان جمع سمت های رئیس هیئت مدیره و مدبرعامل در یک نفر را به صورت مجوزی کلی تصویب کنند تا در زمان ثبت صورتجلسۀ هیئت مدیره در ادارۀ ثبت شرکتها با ایراد و مانعی روبرو نشوند. جمع سمت نائب رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل در یک نفر امکان پذیر است و نیازی به اخذ مصوبۀ مجدد ندارد.
باید گفت مدیرعامل شرکت چه از بین اعضای هیئت مدیره و یا خارج از آن و چه دارای اختیارات تام یا فاقد اختیار باشد، از نظر مقررات قانون کار، کارفرما تلقی شده و نمی تواند از مزایای مندرج در قانون کار از جمله مراجعه به مراجع حل اختلاف ادارات کار و مطالبۀ پاداش و سنوات و غیره بهره مند شود. چنانچه ادعایی از حیث حقوق و مزایا و پاداش و سنوات داشته باشد باید به دادگاه عمومی مراجعه کند و اگر در قرارداد یا مصوبات ارکان شرکت در خصوص حقوق و مزایا و مرخصی و سنوات وی ضوابطی تعیین شده، در محدودۀ همان ضوابط طرح دعوا کند. در غیر اینصورت، به هر حال چون عمل انسان محترم و مأجور است میتواند اجرت المثل خدمات خود را در شرکت از طریق جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری مطالبه کند.
ممنوعیت های مندرج در مادل ۱۱۱ “لایحه” شمل مدیران عامل شرکتها نیز میشود و قاعدتا مادۀ ۱۲۶ “لایحه” در شأن مدیران عامل خارج از اعضای هیئت مدیره وضع شده است زیرا در صورتی که مدیرعامل عضو هیئت مدیره باشد باید قبلا از فیلتر مادۀ ۱۱۱ “لایحه” گذشته باشد.
در شرکتهای سهامی، یک نفر نمی تواند مدیرعامل بیش از یک شرکت باشد زیرا اصل بر این است که مدیرعامل به طور موظف در تمام ساعات اداری در شرکت حضور دارد و نمایندۀ شرکت است. البته با توجه به عدم امکان کنترل چنین امری، و اینکه در قانون هیچ گونه ضمانت اجرایی برای این مطلب در نظر گرفته نشده باید گفت صرفا هر ذینفع می تواند به دادگاه مراجعه و حکم عزل او را درخواست کند که در این صورت نیز کلیۀ تصمیمات و اقدامات وی تا زمان ابلاغ عزل وی در مقابل سهامداران و اشخاص ثالث معتبر است و مسئولیتهای مدیرعامل شامل حال وی خواهد بود.
از آنجایی که هیچ شرکتی نباید بدون مدیر عامل باشد و چون سمت “سرپرست موقت” نیز در قانون تجارت تعریف نشده و جایگاهی ندارد، نمی توان تکالیف و مسئولیتهای چنین فردی را با قانون منطبق کرد. بنابراین، در زمان اعلام فوت، عزل یا استعفای مدیرعامل به ادارۀ ثبت شرکتها الزاما باید مدیرعامل بعدی معرفی تا همزمان برای اطلاع عموم ثبت و آگهی شود.در رویۀ ادارۀ ثبت شرکتها نیز صورتجلسۀ استعفای مدیرعامل بدون تعیین جانشین وی قابلیت ثبت ندارد.
برگرفته از کتاب شرکتهای سهامی عام و خاص؛ چالش ها و پیچیدگیها “صدیقه نعیمیان”
