کیفرخواست، تقاضانامه ی کتبی دادستان از دادگاه برای صدور حکم به مجازات متهم است. کیفرخواست پس از صدور قر ار جلب به دادرسی توسط بازپرس یا دادیار، توسط دادستان یا شخص مرجوع الیه از طرف وی (دادیار اظهار نظر) صادر می شود. در ماده ۲۹۷ قانون آیین دادرسی کیفری، مواردی که باید در کیفرخواست قید شود بیان شده است. در صورتی که اتهامات متهم متعدد باشد و رسیدگی به هر کدام از اتهامات در صلاحیت دادگاه متفاوتی باشد، برای هر یک از اتهامات، کیفرخواست جداگانه صادر خواهد شد. کیفرخواست، خطاب به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اتهام را دارد صادر می شود. مثلا اگر اتهام متهم جعل و جاسوسی باشد، کیفرخواست برای اتهام جاسوسی خطاب به دادگاه انقلاب صادر خواهد شد و برای اتهام جعل، صدور کیفرخواست خطاب به دادگاه کیفری دو خواهد بود.
سوال: آیا دادستان می تواند پس از صدور کیفرخواست و ارسال پرونده به دادگاه، از آن عدول کند یعنی به عبارتی بخواهد کیفرخواست را مسترد کند؟ ماده ۲۸۲ قانون آیین دادرسی کیفری چنین است: «دادستان نمی تواند پس از ارسال پرونده به دادگاه از اصل اتهام یا ادله ی آن عدول و بر این اساس کیفرخواست را مسترد یا اصلاح کند و فقط می تواند دلایل جدید له یا علیه متهم را که کشف یا حادث می شود به دادگاه اعلام کند.»
البته ملاحظه ی ماده بعدی یعنی ماده ی ۲۸۳ نیز در این خصوص ضروری است. ماده ۲۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری: «پس از صدور کیفرخواست و قبل از ارسال به دادگاه، هرگاه شاکی در جرائم قابل گذشت، رضایت قطعی خود را به دادستان اعلام کند، در صورت وجود پرونده در دادسرا، دادستان از کیفرخواست عدول می کند. در این صورت، قرار موقوفی تعقیب توسط بازپرس صادر می شود. در جرائم غیر قابل گذشت، هرگاه شاکی رضایت قطعی خود را اعلام کند، دادستان در صورت فراهم بودن شرایط صدور قرار تعلیق تعقیب، می تواند از کیفرخواست عدول و تعقیب را معلق کند و در صورتی که در نتیجه ی رضایت شاکی، نوع مجازات تغییر کند، دادستان از کیفرخواست قبلی عدول و بر این اساس کیفرخواست جدید صادر میکند.»
باید دانست که در ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی گفته شده است: «در جرائم تعزیری قابل گذشت، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی حسب مورد موجب موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات است.»
در ماده ۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری از کیفرخواست شفاهی سخن به میان آمده است. فلسفه ی کیفرخواست شفاهی، تسریع در رسیدگی دادگاه است. البته اگر در ماده ۸۶ دقت بیشتری شود صحیح تر آن است که گفته شود « طرح دعوای شفاهی توسط دادستان در دادگاه» لذا عنوان کیفرخواست شفاهی چندان دقیق نیست. از آنجایی که تأخیر در ارسال پرونده از دادسرا به دادگاه، باعث نارضایتی از مراجع قضایی خواهد شد، استفاده از این ماده ی قانونی، می تواند روند رسیدگی های کیفری را سرعت بخشیده و مراجعین به دادگستری را امیدوارتر به تحقق عدالت کند.
برای مشاهده وکیل دادسرای ارشاد بر روی این لینک کلیک کنید.
ماده ۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری: در غیر جرائم موضوع ماده (۳۰۲) این قانون، چنانچه متهم و شاکی حاضر باشند یا متهم حاضر و شاکی وجود نداشته یا گذشت کرده باشد و تحقیقات مقدماتی هم کامل باشد، دادستان می تواند رأسا یا به درخواست بازپرس، با اعزام متهم به دادگاه و در صورت حضور شاکی به همراه او، دعوای کیفری را بلافاصله بدون صدور کیفرخواست به صورت شفاهی مطرح کند. در این مورد، دادگاه بدون تأخیر تشکیل جلسه می دهد و به متهم تفهیم می کند که حق دارد برای تعیین وکیل و تدارک دفاع مهلت بخواهد که در صورت درخواست متهم، حداقل سه روز به او مهلت داده دمی شود. تفهیم این موضوع و پاسخ متهم باید در صورتمجلس دادگاه قید شود. هرگاه متهم از این حق استفاده نکند، دادگاه در همان جلسه، رسیدگی و رأی صادر می کند و اگر ضمن رسیدگی انجام تحقیقاتی را لازم بداند، آنها را انجام و یا دستور تکمیل تحقیقات را به دادستان یا ضابطان دادگستری می دهد. اخذ تأمین مناسب از متهم با دادگاه است. شاکی در صورت مطالبه ضرر و زیان می تواند حداکثر ظرف پنج روز دادخواست خود را تقدیم کند و دادگاه می تواند فارغ از امر کیفری به دعوای ضرر و زیان رسیدگی و رأی مقتضی صادر نماید.»
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز)
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.