نکته های مهم در دادخواست تقسیم ترکه و سهم الارث

نکته های مهم در دادخواست تقسیم ترکه و سهم الارث

محتوا در ۱۴۰۲ بروزشده است برای مشاهده مطلب جدید سهم الارث بر روی این متن کلیک کنید.

سوال۱: چه اشخاصی حق درخواست تقسیم ترکه دارند؟

جواب: هر یک از ورثه، ولی و وصی، قیم هر وارثی که محجور باشد، امین غایب، کسی که سهم الارث بعضی از ورثه به او منتقل شده است، موصی له (موصا له) و وصی راجع به موصی به (موصا به) در صورتی که وصیت به جزء مشاع از ترکه شده باشد.

سوال۲: در صورتی که ماترک متوفی (متوفا) فقط یک باب منزل بوده و تنها یکی از وراث تقاضای تقسیم ترکه را بکند، آیا دادگاه می تواند به درخواست او ترتیب اثر داده و ملک را تقسیم کند؟

جواب: با توجه به ماده ۳۰۰ قانون امور حسبی و ماده ۵۸۹ قانون مدنی، دادگاه باید به درخواست ورثه مذکور رسیدگی کند و چنانچه ملک قابل تقسیم باشد نسبت به تقسیم آن اقدام نماید، در غیر این صورت، بنا به درخواست متقاضی، طبق ماده ۹ آیین نامه افراز و فروش املاک مشاع مصوب ۱۳۵۸، دستور فروش ملک را صادر و پس از فروش، سهم وراث را پرداخت کند.

سوال۳: اگر متوفی دارای دیونی (بدهی هایی) باشد آیا وراث می توانند سهم الارث خود را مطالبه کنند یا نسبت به معامله در خصوص سهم الارث خود اقدام کنند؟

جواب: طبق ماده ۸۷۱ قانون مدنی و ماده ۲۲۹ قانون امور حسبی، وراث قبل از هر گونه معامله باید اجازه ی بستانکاران (طلبکاران) را کسب کنند یا نسبت به ادای دیون متوفی اقدام نمایند وگرنه معامله نافذ نیست و طلبکاران می توانند آن را به هم بزنند.

سوال۳: آیا طلبکار از متوفی یا صاحبان سهام می توانند درخواست تقسیم ترکه نمایند؟

جواب: خیر

سوال۴: دعوای تقسیم ترکه علیه چه اشخاصی باید مطرح شود؟

جواب: علیه تمامی وراث

سوال۵: اگر در دادخواست تقسیم ترکه و افراز، گواهی حصر وراثت (انحصار وراثت) ضمیمه ی دادخواست نباشد، آیا دادگاه می تواند استشهادیه محلی را به عنوان مدرکی دال بر احراز رابطه وراثت تلقی کند؟

جواب: شهادت شهود جزء ادله اثبات دعوی محسوب است، لذا در خصوص اثبات رابطه وراثت هم مؤثر است و گواهی حصر وراثت، موضوعیت ندارد. گرچه با توجه به اینکه رویه دادگاهها در این خصوص گاهی متفاوت است، بهتر است ابتدائا نسبت به اخذ گواهی حصر وراثت اقدام شود.

سوال۶: خواسته ی خواهان در دادخواست تقسیم ترکه چه باید باشد؟ و آیا دعوای تقسیم ترکه مالی است یا غیر مالی؟

جواب: معمولا دادخواست تقسیم ترکه، با دو عنوان و خواسته «تقسیم ترکه» و «مطالبه سهم الارث از اموال منقول و غیر منقول» مطرح می شود که اولی جزء دعاوی غیر مالی است اما دومی جزء دعاوی مالی است و باید مقوم شود (یعنی مبلغی برای آن ذکر شود) و تمبر هزینه دادرسی آن نیز بر همین مبنا تعیین و اخذ خواهد شد.

سوال۷: آیا توقیف سهم الارث قبل از تقسیم ترکه ممکن است؟

جواب: بله- البته تعداد خیلی کمی از دادگاهها در این خصوص، عقیده دیگری دارند.

سوال۸: منظور از تحریر ترکه چیست؟

جواب: طبق ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی: «مقصود از تحریر ترکه، تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی است.»

سوال۹: آیا لازم است قبل از تقسیم ترکه نسبت به تحریر ترکه اقدام کرد؟

جواب: خیر- البته لازم است به ماده ۲۲۸ و ۲۲۹ قانون امور حسبی و ماده ۸۷۱ قانون مدنی توجه شود.

سوال۱۰: در صورتی که چند نفر از ورثه به طرفیت چند نفر دیگر از ورثه درخواست تقسیم سهم الارث خود را کرده باشند ولی سهم الارث یکی از خواندگان از طرف اداره ثبت اسناد و املاک به نفع طلبکار (یا مثلا بابت مهریه) بازداشت شده باشد، و امکان فک بازداشت نباشد، آیا در این صورت، ماترک(ارث) قابل تقسم است؟

جواب: بله-  البته لازم است طلبکار (ذینفعی که سهم الارث یکی از ورثه به نفع او بازداشت شده) به دادرسی دعوت شود تا بتواند از حق خود دفاع کند.

  مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی- امور ملکی، ارث و وصیت، مطالبات مالی و قراردادها  (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز- مدیر وکیل سرا و مؤسسه حقوقی فریاد دادپویان)