طبق ماده ۱۰۹ لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ «مدت مدیریت مدیران در اساسنامه معین می شود، لکن این مدت از دو سال تجاوز نخواهد کرد. انتخاب مجدد مدیران بلامانع است.»
ماده ۱۳۶ لایحه مذکور مقرر می دارد: «در صورت انقضای مدت مأموریت مدیران، تا زمان انتخاب مدیران جدید، مدیران سابق کماکان مسئول امور شرکت و اداره ی آن خواهند بود. هرگاه مراجع موظف به دعوت مجمع عمومی به وظیفه ی خود عمل نکنند هر ذینفع می تواند از مرجع ثبت شرکتها دعوت مجمع عمومی عادی را برای انتخاب مدیران تقاضا نماید.» طبق این ماده، مسئولیت مدیران سابق تا زمان انتخاب مدیران جدید باقی می ماند. به موجب ماده ۱۰۶ لایحه، انتخاب مدیران باید برای ثبت به اداره ثبت شرکتها اعلام گردد.
سؤال: پس از انتخاب هیئت مدیره جدید، مسئولیت این هیئت از چه زمانی آغاز می شود؟
جواب: در این خصوص، دو نظر می توان قائل شد:
۱ . اصل، عدم مدیریت مدیران سابق است. به بیان دیگر، با صراحت ماده ۱۳۶ لایحه قانونی مذکور، مدیریت مدیران سابق تا زمانی است که مدیران جدید انتخاب نشده اند و بدین ترتیب با انتخاب مدیران جدید، مدیریت مدیران جدید تمام می شود.
این نظر، مشکلات اجرایی در پی دارد: اگر لزوم ثبت تغییر هیئت مدیره در اداره ثبت شرکتها (بند ۱ ماده ۱۰۶ لایحه قانونی) را بپذیریم با توجه به صراحت ماده ۱۳۶ لایحه که مدت مدیریت مدیران سابق را تا انتخاب مدیران جدید دانسته است، شرکت از زمان انتخاب مدیران جدید (موضوع ماده ۱۳۶) تا ثبت و آگهی تغییر هیئت مدیره در مرجع ثبت شرکتها (موضوع بند ۱ ماده ۱۰۶) مدیری برای اداره ندارد.
در صورتی که لزوم ثبت تغییر هیئت مدیره در اداره ثبت شرکتها (بند ۱ ماده ۱۰۶) را صرفا از باب ثبت تغییرات و آگهی آن برای اطلاع عموم بدانیم، نه برای مؤثر شدن انتخاب مدیران، در مواردی که انجام وظایف و اختیارات مدیران مستلزم ارائه دلیل مدیریت رسمی مدیران است، نظیر طرح دعوا، دفاع از دعوا، انجام معامله در دفتر اسناد رسمی، صدور چک و استفاده از حسابهای بانکی شرکت، اداره امور شرکت با مشکل می شود. در اینگونه موارد، ارائه روزنامه رسمی که متضمن نام مدیران و دارندگان حق امضای شرکت باشد، ضروری است.
انتخاب هیئت مدیره جدید باید در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد و از طریق روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار شرکت به اطلاع عموم برسد تا رسمیت پیدا کند. تا زمانی که اقدام مذکور صورت نگرفته، مدیران سابق کماکان مسئول امور شرکت و اداره آن خواهند بود. در حال حاضر نیز همین رویه اعمال می شود.
به نظر می رسد شایسته است ماده ۱۳۶ به نحوی اصلاح شود تا این مشکل برطرف شود. مثلا بدین نحو: ((تا زمان انتخاب مدیران جدید و ثبت تغییر و درج آگهی مربوط در روزنامه رسمی))
لازم به ذکر است منظور از واژه «مدیران» در ماده ۱۳۶ لایحه، صرفا، هیئت مدیره شرکت سهامی است و شامل مدیرعامل شرکت سهامی نمی شود زیرا انتخاب مدیر عامل از وظایف هیئت مدیره است (ماده ۱۲۴ لایحه)، نه مجمع عمومی عادی.
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز)
