جرایم رایانه ای هرزه نگاری یا پورنوگرافی

ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی تعزیرات: «هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل های داده، محتویات مستهجن را منتشر یا توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره ۱- ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات های فوق می شود.

محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می شود که دارای صحنه و صور قبیحه باشد.

تبصره ۲- هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود مرتکب به یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد. {بنابراین، دباید گفت تهیه فیلم از یک دختر و ارسال آن برای خود آن دختر یا برای کسی یا کسانی به هر منظوری که باشد اعم از اخاذی یا تهدید مالی یا آبرویی یا … در خصوص ارسال فیلم، مشمول این بند خواهد بود. البته تهدید یا اخاذی، خودش، جرم جداگانه ای است و مشمول کلیات تعدد جرم خواهد بود. مضافا اینکه خود عمل نیز می تواند تحت عنوان رابطه نامشروع (به عنف یا بدون عنف) قرار گیرد.}

وکیل-جرایم-اینترنتی

تبصره ۳- چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان یافته مرتکب شود چنانچه مفسد فی الارض شناخته نشود به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

تبصره ۴- محتویات مستهجن به تصویر صوت یا متن واقعی یا غیر واقعی یا متنی اطلاق می شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.»

با توجه به اینکه اینترنت (شبکه های اجتماعی و به طور کلی فضای مجازی) به واسطه داشتنسه ویژگی «قابلیت دسترسی آسان کاربران به آن»، «داشتن توان مالی در پرداخت بهای آن»، «ناشناس ماندن مصرف‌کنندگان آن» مهمترین منبع اشاعه هرزه نگاری است.

جرایم رایانه ای هرزه نگاری یا پورنوگرافی

بجز این ماده، در “قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند” به هرزه نگاری و جرایم وابسته به آن اشاره شده است. رسیدگی به اتهامات وجرایم ذیل قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می نمایند در صلاحیت دادسرا و دادگاه انقلاب اسلامی است. در تهران، رسیدگی به جرایم رایانه ای (جرایم اینترنتی و سایبری) به جز آنچه در قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند، مجزا شده است در مرحله تحقیقات مقدماتی، در صلاحیت دادسرای جرایم رایانه ای (دادسرای ناحیه ۳۱ تهران) است. دادگاه رسیدگی کننده نیز دادگاه کیفری دو { مجتمع قضایی شهید قدوسی} می باشد.

با در نظر گرفتن مواد ۱۲۲ تا ۱۲۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، برای جرم هرزه نگاری می توان شروع به جرم در نظر گرفت.

طبق تبصره ماده ۷۴۳ قانون مجازات اسلامی تعزیرات: «اگر محتویات هرزه، مبتذل یا مستهجن برای مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر تهیه، تولید، نگهداری، ارائه توزیع، انتشار یا معامله شود مشمول مجازات نخواهد بود.»

ماده ۷۴۳ قانون مجازات اسلامی تعزیرات: « هر کس از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل های داده مرتکب اعمال زیر شود به ترتیب زیر مجازات خواهد شد:

الف- چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن آنها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده یا آموزش دهد به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۲۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزای نقدی از دو میلیون ریال تا پنج میلیون ریال است.

ب- چنانچه افراد را به ارتکاب جرایم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۲۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره- مفاد این ماده و ماده ۷۴۲ شامل آن دسته از محتویاتی نخواهد شد که برای مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلائی دیگر تهیه یا تولید یا نگهداری یا ارائه یا توزیع یا انتشار یا معامله می‌شود.»

مبحث معاونت در جرم در ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ آمده است. آنچه در بند الف و بند ب ماده ۷۴۳  گفته شده است در واقع در حکم جرمی مستقل است و ذیل مفهوم “مباشرت” قرار می گیرد.

وکیل سرا؛

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و دفتر وکالت و وکیل دادگستری

 وکیل کیفری، جزایی (وکیل جرایم رایانه ای، جرایم اینترنتی و سایبری)

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز