انتشار اسرار خصوصی و محتویات خانوادگی

انتشار اسرار خصوصی و محتویات خانوادگی

ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه ای (ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی تعزیرات): « هر کس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد یا به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

منتشر کردن به معنای پخش آن (صوت، تصویر، فیلم خصوصی یا خانوادگی، اسرار) در فضای سایبری (در بستر اینترنت) است. منظور از در دسترس دیگران قرار دادن این است که مرتکب، محتویات و اسرار خصوصی را در اختیار افراد مشخصی که در واقع، آنها را می شناسد قرار دهد. باید توجه داشت که اگر مرتکب، محتویات و اسرار خصوصی را در دسترس حتا یک نفر مشخص قرار دهد نیز مشمول این ماده خواهد بود. بدیهی است که این اقدام مرتکب باید بدون رضایت فرد یا بدون اجازه قانون صورت گرفته باشد وگرنه مشمول این ماده نخواهد بود.انتشار و در دسترس قرار دادن باید به وسیله سامانه های رایانه ای (سیستم های کامپیوتری) یا مخابراتی و در بستر فضای سایبری (اینترنت) باشد.

سوال: اگر کسی یک تصویر خصوصی از دیگری را در فضای سایبر پخش کند آیا مرتکب جرم انتشار اسرار خصوصی شده است؟
جواب: بله برای تحقق جرم انتشار اسرار خصوصی ضرورتی ندارد که چندین عکس یا چندین فیلم پخش شود بلکه حتی یک مورد انتشار عکس یا فیلم نیز مشمول این جرم خواهد بود.
محتویات خصوصی و خانوادگی تقریبا معنای مشخصی دارد. در خصوص اسرار، هرچند صوت و تصویر خصوصی و خانوادگی هم از مصادیق اسرار دیگری به حساب می آید اما مصادیق دیگری را نیز میتوان برای اسرار در نظر گرفت ازجمله اسرار شغلی-حرفه ای و اسرار تجاری. در رسیدگی به پرونده های از نوع انتشار اسرار در تشخیص اینکه موضوعی جزو اسرار است یا نه ممکن است رجوع به عرف جامعه ضرورت پیدا کند.

در قانون نحوه مجازات اشخاصی که درامور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می نمایند مصوب ۱۳۸۶ (بند ج ماده ۵) ارتکاب اقدام مشابه باانتشار اسرار خصوصی و محتویات خانوادگی جرم انگاری شده است و آن: “تهیه فیلم و عکس مبتذل از مراسم خانوادگی و اختصاصی دیگران و تکثیر و توزیع آن” می باشد. در این خصوص، اگر محتویات ذکر شده در قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و یصری فعالیت غیر مجاز می نمایند، به شخصی سپرده شده باشد و آن شخص اقدام به انتشار آنها کرده و در دسترس دیگران قرار داده باشد، مشمول تعدد جرم (از نوع تعدد معنوی) با عنوان خیانت در امانت خواهد بود. مثلاً اگر کسی فیلم عروسی اش را برای میکس، تدوین، بازسازی و بهبود کیفیت و… به آتلیه (عکاسی) داده باشد و متعاقبا آن عکسها پخش گردند مرتکب به موجب بند «ج» ماده ۵ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می نمایند محاکمه خواهد شد.

نکته: با توجه به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی که درجه بندی جرایم و مجازاتها را مشخص نموده است، مجازات جرم انتشار اسرار خصوصی و محتویات خانوادگی، جزء مجازات درجه ۶ محسوب میشود در نتیجه، با لحاظ ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ که در خصوص مبحث “شروع به جرم” می باشد، شروع به این جرم موضوعیت نخواهد داشت؛ زیرا شروع به جرم صرفاً در خصوص مجازاتهای درجه ۵ به بالا مصداق می یابد (یعنی مجازاتهای درجه ۵، درجه ۴، درجه ۳، درجه ۲، درجه یک)
دادنامه ای در خصوص انتشار تصاویر مبتذل خصوصی در قسمت دوم این نوشتار، در سایت وکیل سرا، آورده شده است.

وکیل سرا؛
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
وکیل پرونده های کیفری (جرایم رایانه ای و سایبری)
عضو کانون وکلای دادگستری مرکز