اخاذی جنسی | وکیل دادگستری مصطفی محمدی

اخاذی جنسی | وکیل دادگستری مصطفی محمدی

اخاذی جنسی معادل واژه sextortion است.در واقع، خود این واژه مخفف عبارت financially motivated sexual extortion به معنای «اخاذی جنسی با انگیزه مالی» است.

اخاذی جنسی یکی از جرایم رایج در بین گروه سنی نوجوانان و جوانان است و ریشه در هیجانات جنسی و بلوغ  جسمانی این سنین دارد. البته مواردی هم در خصوص بزرگسالان مشاهده می‌شود که این موارد، ریشه‌های متعدد روانشناختی دارد که از موضوع این بحث خارج است.

این جرم اختصاص به دختران ندارد و مجرمان به طور همزمان، دختر و پسرو حتی زنان و مردان را هدف قرار می‌دهند. به طور خلاصه می‌توان گفت اخاذی جنسی ابتدا در قالب یک دوستی اینترنتی و از پشت نقاب یک شخصیت ساختگی، معمولاً، از جنس مخالف قربانی، پدید می‌آید.

مجرم ابتدا یک شناخت سطحی از جنسیت و تمایلات جنسی یا عاطفی قربانی به دست آورده و با استفاده از حساب کاربری غیر واقعی و عکس‌های اغوا کننده که از اینترنت برداشته شده، خود را به عنوان جنس مخالف به قربانی معرفی نموده و تلاش می‌کند که به وی نزدیک شود. کم کم صحبت را به مسائل عاطفی و سپس مسائل جنسی کشانده، احساسات و غرایز وی را تحریک می‌کند.

ممکن است برای جلب اعتماد، ابتدا چندین عکس برهنه نیز برای قربانی ارسال و در مقابل از وی درخواست عکس‌های برهنه نماید. مجرمان سعی می‌کنند عکس‌هایی از قربانی دریافت کنند که تصویر صورت قربانی در آن عکس‌ها مشخص است و از اینجا به بعد، نقشه اجرا خواهد شد؛ اخاذی و درخواست وجه در قبال عدم انتشار عکس‌های برهنه قربانی!

قربانی از ترس آبرو و با این تصور که می تواند اقدام به اخاذی را متوقف کند، ابتدا خواسته‌های مرتکبان را قبول می‌کند و این خواسته‌های اولیه معمولا شامل ارسال عکس‌های بیشتر و واضح‌تر است. پس از آنکه این خواسته‌ها تکمیل شد، درخواست‌های مالی ارائه می‌شود.

قربانیان بسیاری بوده اند که در مواجهه با چنین وضعیتی، از ترس آبرو، خانواده، مدرسه و جامعه دست به خودکشی زده و یا دچار حمله عصبی و سکته گردیده‌اند.

تصور غلط این است که با قبول درخواست‌های مرتکبان، مخصوصاً واریز پول (که اغلب از طریق رمزارز صورت می گیرد) می‌توان مشکل را حل کرد اما تجربه نشان داده که تن دادن به خواسته‌های مجرمان، نه تنها آنها را متوقف نمی‌کند، بلکه جری تر و گستاخ تر می کند.

اقدامات پیشگیرانه از جرم اخاذی جنسی

نخستین اقدام پیشگیرانه، آموزش است؛ آموزش به کودکان و نوجوانان وظیفه مدارس ودر خصوص بزرگسالان وظیفه پلیس، دادگستری، جامعه و رسانه است.

عدم ارسال تصاویر خصوصی برای دیگران حتی آشنایان در فضای مجازی به هر علت و به هر نحو.

اقدام بعدی، آگاهی دادن به والدین و اجتناب آنها از برخوردهای هیجانی و تنبیهی با کودک یا نوجوانی است که قربانی حمله اخاذی جنسی سایبری واقع شده است.

درست‌ترین شیوه، همدردی و همراهی بزه دیده (قربانی)، اجتناب از سرکوب و تنبیه و کمک به انجام راهکارهای قانونی است. وکیل تغییر نام

 راهکارهای مقابله با جرم اخاذی جنسی

اطلاع رسانی عمومی مبنی بر توجه و اشتیاق نشان ندادن به تصاویری است که مجرمان از قربانی به دست آورده و در جهت اهداف شوم خود، آنها را منتشر می‌کنند.

توجه به این موضوع و اشتیاق نشان دادن به حریم خصوصی دیگران، مجرمان را جسورتر و به اهداف خود نزدیکتر می‌کند.

اطلاع فوری به پلیس یا ثبت شکایت و درخواست پیگیری از مراجع قانونی؛ در این راستا، بهتر است سابقه هرگونه ارتباط قربانی با مجرمین، مثلاً چت های صورت گرفته و اطلاعات حساب کاربری و … حفظ و به پلیس ارائه شود.

توضیحات لازم در خصوص نحوه وقوع جرم، بدون ترس و خجالت و بدون سانسور برای پلیس و مقام قضایی.

اگر قربانی زیر ۱۸ سال است، به طور اتوماتیک، اقدامات پلیسی و قضایی با رعایت مصلحت طفل انجام خواهد شد اما ضرورت دارد والدین نیز مصلحت طفل و پرهیز از هرگونه اقدام هیجانی و تنبیهی را در نظر داشته باشد.

ممکن است کودک در این وضعیت هراس انگیز، دست به خودکشی بزند. در صورت امکان از مشاور متخصص کمک گرفته شود.

از هرگونه همکاری با مجرمین و واریز مبالغ درخواستی آنها پرهیز شود.

اگر پول یا رمز ارز برای مجرمان واریز شده، برای پیگیری و شناسایی مرتکبین، سوابق الکترونیکی یا بانکی تراکنش در اختیار پلیس و مقام قضایی قرار داده شود.

تعریف طفل در قانون

منظور از طفل با توجه به ماده ۱۴۷ قانون مجازات اسلامی کسی است که به حد بلوغ شرعی نرسیده است (نه و پانزده سال سال تمام قمری برای دختران و پسران)

نکته مهم:

جرم اخاذی جنسی (مخصوصاً زمانی که قربانی، کودک باشد) از جمله جرائمی است که تمامی کشورها حساسیت ویژه ای  بر روی آن دارند لذا پلیس بین الملل (اینترپل) نهایت همکاری را در راستای شناسایی و استرداد مجرمان این جرم (  چنانچه مرتکبین خارج از کشور باشند) انجام خواهد داد و دستگاه قضایی نیز به شدیدترین نحو ممکن با قضیه برخورد خواهد کرد. وکیل ارشاد ناحیه ۳۸

فریب و حیله در جرایم جنسی

در حقوق ایران، اعمال فریب و حیله در رابطه جنسی در قسمتی از ماده ۹ قانون مسئولیت مدنی مصوب ۱۳۳۹ ذکر شده است. به موجب این ماده دختری که در اثر اعمال حیله … حاضر برای هم خوابگی نامشروع شده می تواند از مرتکب علاوه بر زیان مادی مطالبه زیان معنوی هم بنماید»

قانون مجازات اسلامی نیز برقراری رابطه جنسی همراه با فریب و اغفال طرف مقابل را از مصادیق زنای به عنف دانسته و برای آن مجازات مقرر کرده است. هرچند تبصره ۲ ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی تنها در خصوص اغفال دختر نابالغ بیان شده است (دارای مجازات اعدام) اما تبصره ۲ ماده ۱۱۴ زنای همراه با اغفال را در خصوص تمامی بزه دیدگان و نه الزاماً دختران نابالغ، به رسمیت شناخته، اگرچه مجازات آن را تعیین نکرده است. لیکن اگر شخص بالغ بتواند اثبات کند که رضایتش بر اثر حیله حاصل گردیده، از لحاظ مسئولیت مدنی می‌تواند جبران خسارت را مطالبه کند.

رضایت ناشی از اکراه

مطابق ماده ۴ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند: «هر کس با تهدید دیگری به انتشار عکس‌ها یا فیلم‌های مستهجنی که از او دارد مبادرت به زنا با وی نماید، به مجازات زنای به عنف محکوم می‌شود ولی اگر عمل ارتکابی غیر از زنا و مشمول حد باشد حد مزبور بر وی جاری می‌گردد و در صورتی که مشمول تعزیر باشد به حداکثر مجازات تعزیری محکوم خواهد شد»

حبس تعلیقی و حبس تعزیری

رضایت ناشی از اضطرار

قانون مسئولیت مدنی در ماده ۹ به یکی از مصادیق اضطرار اشاره کرده است بر اساس این ماده دختری که در اثر اعمال حیله یا تهدید و یا سوء استفاده از زیر دست بودن حاضر برای هم‌خوابگی نامشروع شده می تواند از مرتکب علاوه بر زیان مادی مطالبه زیان معنوی هم بنماید»

علاوه بر دیه در بعضی دیگر از مواد قانون مجازات اسلامی، جبران خسارت مادی به طرق دیگر پیش بینی شده است. ماده ۶۵۸ قانون مجازات اسلامی مهرالمثل را به عهده مرتکب قرار داده است.

مواد ۶۵۹ و ۶۶۱ نیز ارش و ارش البکاره را در مواردی قابل پرداخت می‌دانند. مثلاً در ماده ۲۳۱ قانون مجازات اسلامی: «در موارد زنای به عنف و در حکم آن، در صورتی که زن باکره باشد مرتکب علاوه بر مجازات مقرر به پرداخت ارش البکاره و مهرالمثل نیز محکوم می‌شود و در صورتی که باکره نباشد، فقط به مجازات و پرداخت مهرالمثل محکوم می‌گردد» بدین ترتیب قانونگذار دو حق برای زیان دیده به رسمیت شناخته که یکی  برای جبران زیان بدنی و دیگری جبران زیان معنوی است.

همچنان که در بالا گفته شد، ماده ۹ قانون مسئولیت مدنی نیز بر امکان مطالبه هر دو نوع خسارت مادی و معنوی تاکید دارد. دختری که در اثر اعمال حیله یا تهدید و یا سوء استفاده از زیر دست بودن حاضر برای هم خوابگی نامشروع شده می‌تواند از مرتکب علاوه بر زیان مادی مطالبه زیان معنوی هم بنماید. مضافاً اینکه با توجه به ماده ۱۰ قانون مسئولیت مدنی، با توجه به اینکه خسارتی به حیثیت خانواده قربانی آزار جنسی وارد شده است امکان مطالبه این خسارت  از طرف خانواده نیز وجود دارد.

ماده ۱۰ قانون مسئولیت مدنی: «کسی که به حیثیت و اعتبارات شخصی یا خانوادگی او لطمه وارد شود می‌تواند از کسی که لطمه وارد آورده است جبران زیان مادی یا معنوی خود را بخواهد»

ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری: «زیان معنوی عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی است. دادگاه می‌تواند علاوه بر صدور حکم به جبران خسارت مالی، به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن حکم نماید»

وکیل سرا؛

مصطفی محمدی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز