- شرکتهای تجاری بر اساس قانون تجارت ۱۳۱۱ یا لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ تشکیل می شوند و واجد شخصیت حقوقی هستند یعنی اموال شرکت تجاری مستقل از اموال شرکای آنهاست برخلاف شرکت مدنی که شخصیت حقوقی ندارد. همچنین شرکت تجاری باید اساسنامه داشته و ثبت شود، شرکت تجاری هیئت مدیره و بازرس (در شرکتهای سهامی) دارد (برخلاف شرکت مدنی). در ضمن، شرکت تجاری از نظر مسئولیت شرکا در برابر اشخاص بیرون از شرکت (اشخاص ثالث) با شرکت مدنی متفاوت است. یک تفاوت دیگر شرکت تجاری با شرکت مدنی این است که شرکت تجاری مشمول مقررات ورشکستگی است.
- در شرکتهای تجاری، آورده شرکا به شرکت تجاری (شخص حقوقی) منتقل می شود و حق عینی شرکا نسبت به آورده ی خود به حقی خاص (که نه حق عینی است و نه حق دینی) تبدیل می شود. در واقع، حق عینی هر یک از شرکا نسبت به آورده ی خود به شرکت تجاری (به عنوان شخص حقوقی)، به یک حق خاص نسبت به کل دارایی شرکت تجاری تبدیل می شود.
- شرکتهای تجاری دارای اموال متعلق به خود، تابعیت و اقامتگاه مستقل از شرکای خود هستند. این شرکتها می توانند برای احقاق حق خود علیه دیگران طرح دعوا کنند؛ همچنان که اشخاص دیگر می توانند برای الزام شرکتهای تجاری به اجرای تعهدات خود، علیه آنان اقامه دعوا کنند. شرکتهای تجاری می توانند برای طرح دعوا یا دفاع از دعاوی و پرونده هایی که علیه آنها مطرح می شود وکیل دادگستری استخدام کنند.
- در شرکتهای تجاری اصولا هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ی خود در شرکت، در سود شرکت سهیم می شود مگر اینکه برای یک یا چند تن از شرکا در قالب سهم یا سهم الشرکه ممتاز سود بیشتری تعیین شده باشد.
- نحوه ی اداره شرکتهای تجاری و انحلال و تصفیه آنها حسب مورد تابع قانون تجارت ۱۳۱۱ یا لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ و اساسنامه آنها است. شرکتهای سهامی عام و خاص از لحاظ ورشکستگی و تصفیه از مقررات ورشکستگی قانون تجارت ۱۳۱۱ پیروی می کنند.
- مطابق ماده ۳۰۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷، شرکتهای دولتی تابع قوانین تأسیس و اساسنامه های خود هستند و فقط نسبت به موضوعاتی که در قوانین و اساسنامه های آنها ذکر نشده، تابع مقررات این قانون می شوند. البته شرکتهای دولتی از لحاظ ورشکستگی و تصفیه ناشی از آن، مشمول مقررات ورشکستگی قانون تجارت ۱۳۱۱ هستند.
شرکتهای دولتی در واقع، نوعی از شرکت تجاری هستند که اکثرا در قالب شرکت سهامی عام و گاهی (کمتر) در قالب شرکت سهامی خاص تشکیل می شوند.
- نوعی دیگر از شرکتهای تجاری هم هستند که با عنوان شرکت تعاونی شناخته می شوند. طرز اداره شرکتهای تعاونی تابع قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳/۶/۱۳۷۰) و اصلاحات بعدی آن، و نیز موادی از قانون شرکتهای تعاونی (مصوب ۱۶/۳/۱۳۵۰) و اصلاحات و الحاقات بعدی آن که نسخ نشده، می باشد. در دو قانون مذکور و همچنین قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (اصل ۴۴) قانون اساسی (مصوب ۸/۱۱/۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی و مصوب ۲۵/۳/۱۳۸۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام) انواع شرکتهای تعاونی تصریح و عنوان گردیده است.
- در شرکتهای تجاری، فوت یا محجور شدن یکی از شرکا، اصولا، تأثیری در اصل شرکت نمی گذارد. استثنائات این اصل کلی در قانون تجارت ذکر شده است، برای مثال، بند «د» ماده ۱۱۴ در خصوص شرکت با مسئولیت محدود؛ یعنی در اساسنامه شرکت با مسئولیت محدود، می توان فوت یکی از شرکا را جزو موارد انحلال شرکت قید کرد.
شرکتهایی که هم اکنون بیشترین متقاضی ثبت را دارند یکی شرکت با مسئولیت محدود است و دیگری شرکت سهامی خاص (و در مواردی شرکت سهامی عام) می باشد. مقررات مربوط به شرکت با مسئولیت محدود، در قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ و مقررات مربوط به شرکتهای سهامی (عام وخاص) در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ بیان شده است. مقررات مربوط به ورشکستگی هر دو نوع شرکت (با مسئولیت محدود و سهامی) یکسان است و در قانون تجارت ۱۳۱۱ آمده است.
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک۱ دادگستری و مشاور حقوقی، دعاوی و پرونده های شرکتها، قراردادها، مالکیت فکری، دعاوی مربوط به اختراعات و علائم تجاری(برند) و امور ثبتی، حقوقی، کیفری- مدیر وکیل سرا و موسسه حقوقی، عضو کانون وکلای دادگستری مرکز
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.