نکته های حقوقی جرم آدم ربایی و کودک ربایی

نکته های حقوقی جرم آدم ربایی و کودک ربایی

جرم آدم ربایی از دسته ی جرایم علیه اشخاص می باشد و مجازات سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است. در تهران، دادسرای جنایی در مرحله ی تعقیب و تحقیقات اولیه تا صدور کیفرخواست به این نوع شکایات رسیدگی می کند و عمدتا متهمان را برای تحقیقات، در اختیار پلیس آگاهی قرار می دهد؛ در مرحله ی صدور حکم، دادگاه کیفری یک (به موجب بند ت ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری) صلاحیت رسیدگی دارد.

ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی: « هر کس به قصد مطالبه ی وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری، به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر، شخصا یا توسط دیگری، شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از پنج تا پانزده سال محکوم خواهد شد. در صورتی که سن مجنی علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام شود یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می شود.

تبصره- مجازات شروع به ربودن، سه تا پنج سال حبس است.»

جرم آدم ربایی در صورتی محقق می شود که علاوه بر عنصر مادی، عنصر روانی را نیز دارا باشد یعنی شخص باید سوء نیت و قصد مجرمانه برای ارتکاب جرم داشته باشد، در غیر این صورت جرم آدم ربایی محقق نخواهد شد. انگیزه ی مرتکب جرم در عدم مسئولیت او تأثیری نخواهد داشت؛ بنابراین، مرتکب این جرم، با هر انگیزه ای اعم از مطالبه ی پول یا مال، یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر، مرتکب آدم ربایی شود مجازات خواهد شد.

شخصی که مرتکب جرم آدم ربایی شده، اگرچه ممکن است تحت شرایطی، مشمول تخفیف مجازات گردد (ماده ی ۳۷ قانون مجازات اسلامی)، اما مطابق بند ب ماده ۴۷ قانون مذکور، به هیچ وجه، مشمول تعویق صدور حکم و تعلیق اجرای مجازات نخواهد شد.

طبق ماده ۴۲۶ قانون آیین دارسی کیفری، تجدیدنظرخواهی از آراء دادگاه کیفری یک، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است؛ همچنین با توجه به اینکه مجازات جرم آدم ربایی از لحاظ درجه، جزو درجه ی ۳ محسوب می شود (ماده ی ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲) و با در نظر گرفتن ماده ی ۴۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتی که حکم به بیش از ده سال حبس صادر شده باشد،  قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور خواهد بود.

ماده ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): «هر کس طفلی را که تازه متولد شده است بدزدد یا مخفی کند یا او را  به جای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد کند به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و اگر احراز شود که طفل مزبور مرده بوده، مرتکب به یکصد هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»

مجازات این جرم جزو درجه ی ۵ محسوب می شود (ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی)؛ تعقیب این جرم در دادسرای عمومی و صدور حکم در دادگاه کیفری دو به عمل می آید.

نکته: با در نظر گرفتن ماده ی ۶۷ قانون مذکور، دادگاه نمی تواند مجازات حبس مقرر در این ماده و نیز حبس مقرر در ماده ی ۶۳۳ را تبدیل به جزای نقدی کند.

همچنین به موجب ماده ۶۳۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): «هرگاه کسی، شخصا یا به دستور دیگری، طفل یا شخصی را که قادر به محافظت از خود نمی باشد در محلی که خالی از سکنه است رها کند به حبس از شش ماه تا دو سال و یا جزای نقدی از سه میلیون تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد و اگر در آبادی و جایی که دارای سکنه باشد رها کند تا نصف مجازات مذکور محکوم خواهد شد و چنانچه این اقدام سبب وارد آمدن صدمه یا آسیب یا فوت شود، رها کننده علاوه بر مجازات فوق، حسب مورد به قصاص یا دیه یا ارش نیز محکوم خواهد شد.»

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی