مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه

با توجه به مادۀ ۲۲ قانون حمایت خانوده مصوب ۱۳۹۱ میزان مهریه تا ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن مشمول مقررات مادۀ ۲ قانون نحوۀ اجرای محکومیت­های مالی  می­شود. مادۀ ۲ مذکور، در قانون جدید نحوۀ اجرای محکومیت های مالی به مادۀ ۳ تغییر یافته است و مفاد آن بدین توضیح است که اگر مدیون یا بدهکار، بعد از صدور حکم قطعی و صدور اجراییه و گذشتن مهلت مقرر جهت پرداخت دین یا بدهی، اقدامی در خصوص پرداخت دین خود یا اخذ رضایت از دائن یا طلبکار صورت ندهد، یا در مهلت مقرر یکماهه از ابلاغ اجرائیۀ دادگاه، تقاضای اعسار نکند دادگاه بنا به تقاضای محکوم­له، او را حبس(زندانی) خواهد کرد.

گرچه مدیون می تواند در خصوص همان ۱۱۰ عدد سکۀ تمام بهار آزادی نیز درخواست اعسار و تقسیط مطرح نماید که البته بنا به پذیرش دلایل و مدارک استنادی وی، دادگاه می­تواند درخواست نامبرده را بپذیرد یا رد کند.

آنچه در این مقال می­خواهیم بیان کنیم این است که مهریه عندالمطالبه چیست و مهریه عندالاستطاعه چیست. عندالمطالبه یعنی هر زمان که زن مهریۀ خود را از طریق قانونی( دادگاه یا اجرای ثبت) مطالبه کند، شوهر محکوم به پرداخت آن خواهد شد. البته همانگونه که در بالا گفتیم، شوهر می­تواند تقاضای اعسار مطرح کند و دادگاه هم ممکن است درخواست او را بپذیرد که غالبا هم اگر شوهر اموالی نداشته باشد، دادگاه­ها درخواست اعسار و تقسیط را می­پذیرند.

شایان ذکر است که در صورت پذیرش اعسار و تقسیط مهریه از طرف دادگاه، شوهر موظف است مطابق حکم صادره در خصوص اعسار و تقسیط عمل کند و در صورتی که نتواند میزان تعیین شده را به موقع پرداخت کند، بنا به تقاضای همسر یا وکیل وی، جلب و زندانی خواهد شد.

مهریه عندالاستطاعه یعنی اینکه هر زمان شوهر توانایی پرداخت داشته باشدیعنی دارای اموالی گردد یا پولی به دست آورد که بتواند مهریه ای که بر عهده ­اش مستقر شده را بپردازد، در صورت مطالبۀ زن از طریق قانونی، محکوم به پرداخت خواهد شد. در اینجا بار اثبات داشتن اموال یا پول، به عهدۀ زن خواهد بود و این زن است که باید استطاعت شوهرش را نزد دادگاه ثابت کند. در غیر­این­صورت، زن نمی­تواند همسرش را محکوم به پرداخت مهریه کند. اما اگر اموال شوهر را شناسایی و به مرجع قضایی معرفی کند می­تواند از محل توقیف و فروش آن اموال از طریق اجرای احکام دادگاه، مهریه مورد حکم واقع شده را وصول نماید.

بنابراین باید دقت شود در صورتی که مهریه به صورت عندالاستطاعه مقرر و توافق می­شود، در صورتی که شوهر مال و اموال یا پولی نداشته باشد، قابل وصول نخواهد بود و دادگاه به هیچ وجه اقدام به جلب و زندانی نمودن زوج نخواهد کرد. به طور کلی باید گفت که در مهریه عندالاستطاعه، جلب و زندانی کردن زوج مجال ظهور نمی­یابد و حتی نیازی به اثبات اعسار از طرف شوهر  و تقسیط نخواهد بود. علیهذا، فقط از طریق شناسایی و معرفی مال می­توان اقدام به وصول مهریه نمود.

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی