قبول یا رد دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

طبق ماده ۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱/۱۲/۱۳۹۱ در صورت عدم تمکن مالی هر یک از اصحاب دعوا، دادگاه می تواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع و احوال، وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آن را به زمان اجرای حکم موکول کند. همچنین در صورت اقتضاء ضرورت یا وجود الزام قانونی دایر بر داشتن وکیل، دادگاه حسب مورد، رأسا یا به درخواست طرف فاقد تمکن مالی، وکیل معاضدتی تعیین می کند.

نکته ای که در خصوص ماده ۵ قانون حمایت خانواده باید گفت این است که احراز عدم تمکن مالی توسط دادگاه، از هر طریقی می تواند باشد، مثلا تحقیق از طریق مرجع انتظامی و یا تشکیل جلسه دادرسی و تحقیق از گواهان و یا هر طریق دیگری که لازم بداند. در نهایت، نظر دادگاه در قالب تصمیم اداری است و این تصمیم غیر قابل شکایت است. (برخلاف آنچه در خصوص دعاوی غیر از پرونده های دادگاه خانواده، که پذیرش یا رد اعسار، در قالب حکم است و قابل تجدیدنظرخواهی.)

*برای مطالعه در خصوص اعسار مراجعه شود به سایت وکیل سرا: “اعسار از هزینه دارسی” همچنین “مهمترین نکته ها در دعوی اعسار“

دادنامه در خصوص پذیرش اعسار از هزینه دادرسی

در خصوص دادخواست خانم … فرزند به طرفیت آقای … فرزند … به خواسته مطالبه ۱۱۴ سکه از مهریه خود که در ضمن دادخواست تقدیمی، درخواست معافیت از پرداخت هزینه دادرسی را نیز نموده و در جهت اثبات ادعای خود، به استشهادیه استناد و ضمیمه دادخواست نموده است.
دادگاه پس از صدور قرار استماع شهادت شهود، و ابلاغ به خواهان برای حاضر نمودن شهود در جلسه دادرسی از ایشان اطلاع حاصل نموده و شهود تعرفه شده شهادت داده اند که خواهان خانمی خانه دار بوده و هیچ منبع درآمدی نداشته و در حال حاضر، از پرداخت هزینه دادرسی به مبلغ … ریال ناتوان است.

بنابراین، دادگاه ادعای اعسار خواهان از پرداخت هزینه دادرسی در این پرونده را وارد دانسته و به استناد مواد ۵۰۴،  ۵۰۵ ۵۰۶ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، خواهان را موقتا از پرداخت هزینه دادرسی در این پرونده معاف می نماید. در ضمن، با توجه به ماده ۵۱۱ قانون مذکور، چنانچه خواهان محکوم له واقع شود، هزینه دادرسی از محل محکوم به وصول خواهد شد. رای صادره قطعی است.

دادنامه در خصوص عدم پذیرش اعسار از هزینه دادرسی

در خصوص دادخواست آقای … فرزند … به طرفیت خانم … فرزند … به خواسته استرداد هدایای نامزدی که در ضمن دادخواست خود، درخواست معافیت از پرداخت هزینه دادرسی را نیز نموده و در جهت اثبات ادعای خود به گواهی گواهان (شهادت شهود) استناد نموده است؛ لیکن شهود در جلسه رسیدگی عنوان داشته اند که خواهان هدایای نامزدی را تحویل خوانده داده و در خصوص ادعای اعسار وی از پرداخت هزینه دادرسی اعلام بی اطلاعی نموده اند. وکیل خوانده با حضور در جلسه رسیدگی اعلام داشته که با توجه به این که خواهان مستخدم دولت می باشد و ماهیانه بیست میلیون ریال درآمد دارد از پرداخت یک میلیون و پانصد هزار ریال هزینه دادرسی ناتوان نمی باشد.

بنابراین، دادگاه با عنایت به اینکه قانونگذار با مدعی دانستن متقاضی گواهی اعسار، اصل را بر ایسار ( تمکن مالی) اشخاص قرار داده و اعلام اعسار مستلزم وجود دلیل اثباتی است به استناد ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی حکم به رد دعوی اعسار خواهان از پرداخت هزینه دادرسی صادر و اعلام می‌نماید. حکم صادره ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه تجدید نظر استان تهران می باشد.

وکیل سرا؛
مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
عضو کانون وکلای دادگستری مرکز