شکایت از وکیل دادگستری

سوالی که گاهی از من به عنوان وکیل پرسیده می شود این است که چگونه از وکیل خودم شکایت کنم؟ در پاسخ باید به چند نکته توجه کرد. اینکه واقعا هدف از شکایت از وکیل چیست؟ آیا صرفا قصد آزار  و اذیت وکیل است یا واقعا وکیل مرتکب تخلفی شده؟ تخلفات وکیل عمدتا در خصوص قسمت مالی است یعنی اینکه موکل ادعا می کند وکیل از من پول زیاد گرفته است!

این را باید دانست که گرچه در خصوص حق الوکاله وکیل، تعرفه مصوب وجود دارد (آیین نامه تعرفه حق الوکاله مصوب ریاست قوه قضاییه سال ۱۳۸۵) اما با توجه به اینکه اکثر وکلا قرارداد جداگانه ای در خصوص پرداخت حق الوکاله با موکل خود تنظیم می کنند لذا اگر چنین قرارداد مالی وجود داشته و به امضای وکیل و موکل رسیده باشد، قاعدتا شکایت موکل از وکیل در خصوص اخذ حق الوکاله (پول) بیش از تعرفه دولتی راه به جایی نخواهد برد. البته این در صورتی است که وکیل، مالیات حق الوکاله ی مازاد بر تعرفه را پرداخت کرده باشد: این مالیات به صورت الصاق تمبر بر روی وکالتنامه خواهد بود و مطابق قانون مالیاتهای مستقیم، ۵ درصد حق الوکاله به صورت علی الحساب بر روی وکالتنامه وکیل دادگستری تمبر الصاق می شود (تمبر مالیاتی وکلای دادگستری). نکته این است که حتی اگر وکیل موصوف، مالیات مازاد تعرفه را قبلا پرداخت نکرده باشد، ممکن است بعد از شکایت موکل، نسبت به پرداخت آن اقدام کند.

نکته: شکایت از وکیل در خصوص دریافت مبلغ اضافه، حتی در صورت اثبات، الزاما، منجر به استرداد مبلغ پرداخت شده نخواهد شد زیرا دادسرای انتظامی صرفا در صورت احراز تخلف وکیل، برای وی محکومیت انتظامی (محرومیت چند ماهه، یا توبیخ کتبی) در نظر خواهد گرفت. بنابراین، لازم است در مرحله ی بعد، با تنظیم دادخواست از طریق مراجع دادگستری (دفاتر خدمات الکترونیک قضایی) نسبت به استرداد مبلغ اضافه اقدام شود، که ممکن است  این دو مرحله پروسه ای طولانی را طی کند. لذا توصیه می شود ابتدائا از طریق مذاکره و صلح و سازش اقدام شود؛ شکایت از وکیل، آخرین راه چاره باشد آن هم در صورتی که یقین به محق بودن خود دارید.

سوال: تعرفه حق الوکاله چقدر است؟

جواب: در مورد موضوعات و پرونده های مالی، تعرفه حق الوکاله ۶ درصد (در خصوص پرونده های مالی تا ۱۰ میلیون تومان)، ۴ درصد (مازاد ده میلیون تومان تا ۱۰۰ میلیون تومان)، ۳ درصد (مازاد ۱۰۰ میلیون تومان الی ۵۰۰ میلیون تومان) و ۲ در صد (مازاد ۵۰۰ میلیون تومان به بالا) است. این درصدها به نسبت مبلغ موضوع دعوا تعیین می شود و اگر نسبت به آن اطلاع کافی ندارید می بایست از وکیل خود بپرسید. هر چند همانطور که گفته شد با توجه به پایین بودن تعرفه حق الوکاله، معمولا، وکلا قرارداد مجزایی تحت عنوان قرارداد مالی با موکل تنظیم می کنند. در خصوص پرونده های غیرمالی، تعرفه تقریبا متروک است و کمتر وکیلی (تقریبا صفر) تعرفه را اجرا می کند. در پرونده های غیر مالی (مثل طلاق، تمکین، خیانت در امانت، جعل و…) غالبا، قرارداد مالی جدا از وکالتنامه اصلی تنظیم می شود.

یکی دیگر از شکایتهایی که معمولا از وکیل می شود، در خصوص عدم حضور وکیل دادگستری در جلسه رسیدگی بدون عذر موجه است. البته این تخلف وکیل را می بایست قاضی دادگاه به کانون وکلا اعلام کند. در خصوص این تخلف هم مطابق قانون، شامل هر نوع عدم حضور وکیل نخواهد بود و مشروط است به اینکه دادگاه نتواند بدون توضیحات و اظهارات وکیل نسبت به صدور حکم اقدام کند و جلسه رسیدگی به همین جهت، تجدید شود، وگرنه تخلف وکیل موضوعیت نخواهد داشت.

مورد دیگر مربوط به عدم تجدیدنظرخواهی وکیل از رأی صادره است؛ اگر رأی صادره علیه موکل باشد و وکیل در وکالتنامه حق تجدیدنظرخواهی را قید کرده باشد، می بایست ظرف مهلت قانونی (بیست روز از زمان ابلاغ دادنامه به وکیل) نسبت به تجدیدنظرخواهی از دادنامه صادره اقدام کند وگرنه موکل می تواند از وکیل شکایت کند. معمولا وکلا نسبت به تخلفات انتظامی آگاهی دارند و مرتکب چنین تخلفی نمی شوند مگر وکلایی که کم تجربه باشند.

شکایت در خصوص مواردی از قبیل اینکه وکیل جواب تلفن موکل را  نمی دهد، اینکه وکیل پرونده موکل را پیگیری نمی کند، اینکه وکیل در دفتر حضور ندارد یا وقت ملاقات با موکلش را  نمی دهد، عملا نتیجه نخواهد داد و شاید در صورت ناچاری، مجبور باشید شخصا پرونده را پیگیری کنید یا اینکه وکیل را عزل کنید و وکیل بهتری برگزینید..گرچه بهتر است ابتدائا از طریق مشاوره و مذاکره مشکل را حل کنید.

مطلب آخر اینکه شکایت از وکلای کانون وکلای دادگستری، در دادسرای انتظامی کانون وکلای دادگستری در محل استقرار کانون وکلای دادگستری به عمل می آید. شکایت از وکلای مرکز مشاوران قوه قضاییه (موضوع ماده ۱۸۷ برنامه سوم توسعه) ارتباطی با کانون وکلای دادگستری ندارد و محل و صلاحیت مربوط به خود را دارد. دادسرای انتظامی کانون وکلای دادگستری، معمولا، نظارت جدی و سختی نسبت به وکلای عضو کانون وکلا دارد، لذا ضرورت دارد که ابتدائا نسبت به این مسئله که وکیلی که انتخاب نموده اید جزو کدام دسته از وکلا است شناخت و اطلاع کافی داشته باشید. حتی بهتر است نسبت به این مطلب که وکیل عضو کدام یک از کانون های وکلای دادگستری است سوال کنید تا در موقع لزوم مجبور نباشید برای شکایت از وکیل، راه زیادی را برای سفر به شهرستان طی دیگری طی کنید.

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی- مدیر وکیل سرا و موسسه حقوقی فریاد دادپویان (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز)